ทุกครัวเรือนล้วนต้องใช้ไฟฟ้าในการดำเนินชีวิต นับเป็นสิ่งสำคัญที่ขาดไปไม่ได้ เพราะระบบไฟฟ้าในบ้านนำมาซึ่งความสะดวกสบาย ไม่ว่าจะพัดลม แอร์ หรือโทรทัศน์ ต่างก็ต้องพึ่งพาไฟฟ้าทั้งสิ้น ชีวิตของเราทุกคนล้วนใกล้ชิดกับไฟฟ้ามาก ๆ ดังนั้นจึงควรมีความรู้เกี่ยวกับระบบไฟฟ้าเบื้องต้นไว้บ้าง ก่อนอื่นเราลองไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบไฟฟ้าในบ้านเบื้องต้นก่อนว่ามีกี่แบบ และระบบไฟฟ้าที่ต้องใช้ในบ้านเป็นแบบใด
ระบบไฟฟ้าคืออะไร?
ระบบไฟฟ้าคือการส่งจ่ายกระแสไฟฟ้าจากแหล่งกำเนิดไปยังผู้ใช้งานตามประเภทของผู้ใช้ โดยเป็นการส่งจากสถานีไฟฟ้าผ่านสายไฟฟ้าแรงสูงไปยังสถานีไฟฟ้าย่อย แล้วส่งต่อมาสู่หม้อแปลงไฟฟ้าซึ่งทำให้กระแสไฟฟ้าต่ำลง จากนั้นจึงส่งมายังบ้านพักผู้อาศัย สำนักงาน หรือโรงงานอุตสาหกรรม โดยระบบไฟฟ้าที่ส่งไปยังบ้านเรือนทั่วไปคือระบบไฟฟ้าแรงดันต่ำ การใช้งานของระบบไฟฟ้าการไฟฟ้าฯ จะพิจารณาตามความเหมาะสมตามความต้องการของผู้ใช้เป็นหลักว่าจะใช้ระบบใด โดยจะพิจารณาจากปัจจัยหลัก 2 ประการ นั่นก็คือปริมาณการใช้ไฟฟ้า และประเภทหรือจำนวนของเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้าน
ระบบไฟฟ้าแบ่งเป็นทั้งหมดกี่แบบ?
ระบบไฟฟ้าแบ่งออกเป็นทั้งหมด 2 แบบ ได้แก่ ระบบไฟฟ้า 1 เฟส และ ระบบไฟฟ้า 3 เฟส ทั้ง 2 แบบนี้มีความแตกต่างกันในเรื่องของแรงดันไฟฟ้า ซึ่งความแตกต่างนี้ทำให้เกิดการใช้งานของระบบไฟฟ้าที่ต่างกันออกไป
ระบบไฟฟ้า 1 เฟส (Single Phase หรือ 1 Phase 2 Wire)
คือระบบไฟฟ้าที่มีสายไฟฟ้าจำนวน 2 เส้น จะเป็นไฟฟ้ากระแสสลับ และมีแรงดันไฟฟ้าอยู่ที่ 220-230 โวลต์ ความถี่อยู่ที่ 50Hz โดย อธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ คือเป็นสายไฟที่ไฟฟ้าเข้า 2 เส้น โดยสายหนึ่งจะมีสายที่มีกระแสไฟฟ้าไหลอยู่ตลอดเวลา เรียกว่า “สายไลน์ (L)” และสายอีกเส้นที่เดินไว้เฉย ๆ ไม่มีกระแสไฟฟ้าไหล เรียกกว่า “สายนิวตรอน (N)” หากให้ลองนึกภาพถึงเต้าเสียบปลั๊กไฟ 1 เต้าที่ในบ้านจะมีเพียง 2 ช่อง ถ้าใช้ไขควงวัดไฟฟ้าไปเสียบที่รูใดรูหนึ่ง จะเห็นว่าไม่มีปฏิกิริยาอะไรเกิดขึ้นเหมือนไม่มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่าน แต่หากเสียบเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านแล้วเปิดใช้งานจะพบว่ามีกระแสไฟไหลผ่านตามปกติ ทั้งนี้เป็นเพราะการใช้งานจะต้องเสียบให้ครบ 2 ช่อง และภายในสายไฟก็มีสายที่ใช้งานร่วมกันอีก 2 เส้น ทำให้กระแสไฟนั้นครบวงจร หรือบางแห่งที่เห็นปลั๊กไฟมี 3 ช่องนั้นยังเป็นระบบไฟฟ้า แบบ 1 เฟสเหมือนกันแต่ช่องที่เพิ่มขึ้นมานั้นเป็นช่องที่ต่อกับสายดิน (ground) เพื่อให้กระแสไฟฟ้าไหลลงดินเวลาเกิดไฟรั่วเป็นการเพิ่มความปลอดภัย
ข้อดีของการติดตั้งระบบไฟฟ้า เฟส 1
มีการติดตั้งที่สะดวกและขอมาติดตั้งได้ง่าย งบค่าใช้จ่ายในการติดตั้งน้อย แต่ถ้ามองในระยะยาวแล้วไม่ค่อยคุ้มค่าเพราะค่อนข้างเปลือง แต่อย่างไรก็ตาม ระบบไฟฟ้าแบบเฟส 1 นั้นเหมาะกับการใช้งานกับครัวเรือน เพราะมีการจ่ายไฟที่เหมาะสมที่สุด
ระบบไฟฟ้าเฟส 3 (3 Phase 4 Wire)
เป็นระบบไฟฟ้ากระแสสลับ 3 เฟส 4 สาย โดยที่ 3 สายจะเป็นสายที่มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่าน อธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ คือสายไฟฟ้าเข้า 4 เส้นจะมีสายที่กระแสไฟฟ้าไหลอยู่ตลอดเวลา เรียกว่า “สายไลน์ (L)” จำนวน 3 เส้น และอีกสายที่เดินไว้เฉย ๆ ไม่มีกระแสไฟฟ้าไหล เรียกสายนี้ว่า “สายนิวตรอน (N)” จำนวน 1 เส้น หากวัดแรงดันของสายไลน์กับสายไลน์ แรงดันของไฟฟ้าจะอยู่ที่ 380-400 โวลต์ แต่ถ้าหากวัดแรงดันไฟฟ้าระหว่างสายไลน์กับสายนิวตรอน แรงดันของไฟฟ้าจะอยู่ที่ 230-250 โวลต์
การใช้ไฟฟ้าเฟส 3 นั้นเหมาะที่จะใช้กับโรงงานอุตสาหกรรมที่ต้องการการใช้ไฟฟ้ามาก แต่ถ้านำระบบไฟฟ้าเฟส 3 มาใช้กับบ้านเรือนจะไม่ใช่การใช้ไฟฟ้าทั้ง 3 เฟสกับอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในบ้านแต่ละชิ้นโดยตรง แต่จะเป็นการใช้ไฟฟ้า 3 เฟสนั้นมาแบ่งใช้แบบระบบไฟฟ้า 1 เฟส 3 ชุด ทำให้ช่วยประหยัดค่าใช้ไฟฟ้าได้
ข้อดีของการติดตั้งระบบไฟฟ้าเฟส 3
แม้จะขอมาติดตั้งได้ยาก และมีค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ที่ค่อนข้างสูง เพราะต้องจ่ายค่าประกันไฟฟ้าและค่าติดตั้ง แต่ถ้าหากมองในระยะยาว การติดตั้งระบบไฟฟ้าเฟส 3 จะช่วยประหยัดค่าไฟได้มากกว่าแบบเฟส 1 พอสมควร
Tips: เรื่องของระบบไฟฟ้าที่หลายคนเข้าใจผิด
หลายคนมักสงสัยว่าทำไมระบบไฟฟ้ามีเฟส 1 แล้วไปเฟส 3เลย? มีระบบไฟฟ้าเฟส 2 หรือไม่?
คำตอบ: ไม่มีสิ่งที่เรียกที่ระบบไฟฟ้าเฟส 2 เพราะระบบไฟฟ้าทั้งหมดจะมีแค่เฟส 1 และเฟส 3 เพียงเท่านั้น
โซล่าเซลล์แบบไหนที่เหมาะกับระบบไฟฟ้าบ้านที่ใช้
หลาย ๆ ท่านเมื่อต้องการติดระบบไฟฟ้าในบ้าน หากจ้างช่างมาเป็นผู้ติดตั้งระบบไฟ หรือมีการซื้อบ้านสำเร็จรูป บ้านเปล่านั้นก็จะได้รับการติดตั้งระบบไฟฟ้าเฟส 1 โดยอัตโนมัติ เพราะเรื่องการขอมาติดตั้งนั้นง่ายและค่าใช้จ่ายของอุปกรณ์ก็ไม่สูงมากเกินไป ดังนั้นหากคุณมีความรู้ของระบบไฟฟ้า และเข้าใจความต้องการของตัวเองก็จะทำให้ประหยัดค่าไฟได้มากขึ้นอีกด้วย ทั้งนี้ก่อนการติดตั้งระบบไฟฟ้าคุณจะต้องพิจารณาการใช้ไฟฟ้าของตัวเองและดูขนาดพื้นที่ของบ้าน หากเป็นบ้านขนาดเล็ก การใช้ระบบไฟฟ้าเฟส 1 นั้นก็เพียงพอแล้ว และการใช้โซล่าเซลล์กับระบบไฟฟ้าบ้านที่ดีคือโซล่าเซลล์แบบออนกริด ที่สามารถใช้ไฟฟ้าได้อย่างค่อนข้างเสถียร เพราะมีกระแสไฟฟ้าจากสายส่งการไฟฟ้าร่วมด้วย
ระบบไฟฟ้านั้นเป็นเรื่องพื้นฐานของคนที่อยากสร้างบ้านหรือซื้อบ้านควรเข้าใจ และควรมีความรู้ไว้ และไม่ว่าระบบไฟฟ้าแบบใดก็สามารถใช้โซล่าเซลล์ในการช่วยประหยัดไฟได้โดยต้องพิจารณาถึงพื้นที่ของบ้านและปริมาณไฟฟ้าที่ใช้ หากสนใจสนค้าโซล่าเซลล์ของ PSI แล้วอยากติดตั้งโซล่าเซลล์บ้านสามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมและโซล่าเซลล์ทุกแบบของ PSI และรวมถึงขอรับคำปรึกษาเกี่ยวกับการติดตั้งโซล่าเซลล์เพื่อประหยัดค่าไฟได้ที่ PSI.CO.TH รวมทั้งที่ช่องทางออนไลน์ของ PSI ทุกช่องทาง LINE : @PSI1247 FB : https://www.facebook.com/psisats
